Wysyłany za pośrednictwem e-maili newsletter to współcześnie jedno z najbardziej popularnych narzędzi marketingowych służących do docierania do klientów. Niestety często przedsiębiorcy korzystając z tego rodzaju marketingu naruszają prawa konsumentów.
Wysyłkę newslettera od dnia 25 grudnia 2014 r. w polskim prawie reguluje: Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną z dnia 18 lipca 2002 r. (Dz. U. nr 144, poz. 1204) oraz Ustawa Prawo telekomunikacyjne.
Art. 10 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną
1. Zakazane jest przesyłanie niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej.
2. Informację handlową uważa się za zamówioną, jeżeli odbiorca wyraził zgodę na otrzymywanie takiej informacji, w szczególności udostępnił w tym celu identyfikujący go adres elektroniczny.
Oraz
Art. 172 ust. 1 Prawo telekomunikacyjne brzmi:
“Zakazane jest używanie telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i automatycznych systemów wywołujących dla celów marketingu bezpośredniego, chyba że abonent lub użytkownik końcowy uprzednio wyraził na to zgodę”
Kluczowym jest zrozumienie pojęcia “telekomunikacyjne urządzenia końcowe”
Art. 2 pkt 43 “Telekomunikacyjne urządzenie końcowe – urządzenie telekomunikacyjne przeznaczone do podłączenia bezpośrednio lub pośrednio do zakończeń sieci”.
Będą to w praktyce wszelkie narzędzia do prowadzenia marketingu bezpośredniego: telefon, faks, komputer podłączony do sieci, itd.
Ustawodawca wskazuje, że skorzystanie przez przedsiębiorcę z wysyłki newslettera przy użyciu środków komunikacji elektronicznej (np. poczty elektronicznej, wiadomości SMS) jest możliwe pod warunkiem uzyskania wyraźnej zgody użytkownika na jego otrzymanie.
Podkreślenia wymaga fakt, iż bez znaczenia w tej sytuacji jest czy odbiorca jest konsumentem czy przedsiębiorcą. Z obowiązków pozyskania zgody nie zwalnia też zautomatyzowanie wysyłek newslettera przez narzędzia typu Mailchimp czy Freshmail.
Czy zgoda na wysyłkę newslettera będzie zawsze konieczna?
Kwalifikacja newslettera jako informacji handlowej zależy od jego treści.
Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o świadczeniu usług drogą elektroniczną przez informację handlową należy rozumieć jako
„każdą informację przeznaczoną bezpośrednio lub pośrednio do promowania towarów, usług lub wizerunku przedsiębiorcy“.
Jeśli newsletter ma cel sprzedażowy i nakłaniający odbiorcę do podjęcia określonej decyzji lub przyjęcia określonej postawy wtedy można uznać, iż jest to informacja handlowa.
Jak uzyskać zgodę na wysyłkę newslettera?
Przy uzyskiwaniu zgody należy m.in. przestrzegać wytycznych art. 4 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
Art. 4. ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną
1. Jeżeli ustawa wymaga uzyskania zgody usługobiorcy to zgoda ta:
1) nie może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści,
2) może być odwołana w każdej chwili.
Najlepszym sposobem jest pozyskanie takiej zgody, gdy odbiorca zainteresowany treściami sam zapisze się na newsletter i zostawi swój adres e-mail. Praktycznie często stosuje się również pozyskiwanie zgody przy okazji zawierania umowy – np. jako jedno z oświadczeń przy zawarciu umowy drogą elektroniczną.
Zgodę na przesyłanie newslettera może stanowić jedynie w pełni świadome oświadczenie woli o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych tego, kto składa oświadczenie. Zgoda ta nie może być domniemana ani dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści, natomiast może być odwołana w każdym czasie.
Zgoda musi mieć charakter wyraźny, a osoba musi być w pełni świadoma wszelkich jej aspektów w momencie jej wyrażenia. (OPT-IN).
Każda niejednoznaczna, zbyt ogólna treść zgody jak np.
„wyrażam zgodę na przetwarzanie danych zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych”
nie będzie wystarczająca.
Ponadto zgoda nie może być dorozumiana lub domniemywana z oświadczeń woli innej treści. Zawarcie zgody w treści regulaminu jest niedozwolone przy rejestracji konta użytkownika np. nie można zrozumieć jako zgody na otrzymywanie newslettera, nawet w sytuacji, gdy regulamin zawierałby taki zapis.
BŁĘDNE KLAUZULE
W praktyce często spotyka się klauzule zgody na przesyłanie newslettera za pośrednictwem odpowiednego pola wyboru (tzw. checkbox) w trakcie składania zamówienia lub zakładania konta klienta w sklepie internetowym.
Często można spotkać w e-sklepach już z góry zaznaczone checkboxy zawierające zgodę na newslettera. Takie postępowanie jest jednak niezgodne z prawem, ponieważ wymusza na użytkowniku sprzeciw wobec dorozumianej zgody – musi on zareagować (opt-out) by nie otrzymywać newsletterów.
Błędem będzie ukrycie zgody w Regulaminie lub Polityce prywatności, np. w trakcie składania zamówienia użytkownicy sklepu internetowego zobowiązani są kliknąć w checkboxa, by potwierdzić, że przyjęli do wiadomości i zaakceptowali Regulamin oraz „Politykę prywatności” – nie można w żaden sposób przyjąć, że zgoda tego typu będzie wyraźna.
Numer wpisu 3522, data wpisu 06.08.2012:
Udostępnione dane osobowe będą przechowywane w bazie danych administratora i będą wykorzystywane w celu prawidłowej realizacji umowy sprzedaży oraz w celach marketingowych w szczególności w celu informowania o nowych produktach, usługach oraz promocjach oferowanych przez sklepie wystarcza zatem, by spełnić wymóg wyraźnego wyrażenia zgody.
Jak prawidłowo sformułować klauzulę zgody?
Generalnie klauzule obejmujące zgodę odbiorcy newslettera można formułować dowolnie. Ważne, aby zgoda ta była wyraźna i dobrowolna. Zaleca się konstruowanie klauzul krótkich aczkolwiek treściwych.
1) Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych dla celów marketingowych przez ……………. z siedzibą w ……, przy ul. …….., w celu korzystania z prowadzonej przez ………….. usługi „Newsletter ….”, zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. Z 2002r., Nr 101 poz. 926 z późn. zm.). Oświadczam, że zapoznałem/zapoznałam się z pouczeniem dotyczącym prawa dostępu do treści moich danych, a także możliwości ich poprawiania. Mam świadomość, że moja zgoda może być w każdym czasie odwołana, czego skutkiem będzie usunięcie mojego adresu e-mail z listy dystrybucyjnej usługi „Newsletter …”
2) Wyrażam zgodę na przesyłanie mi informacji handlowych drogą elektroniczną przez …. z siedzibą w …. przy ul……….., zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2002r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. Z 2002r., Nr 144, poz. 1204).
Co ważne, zgoda na wysyłkę newslettera nie może być odebrana przy pierwszym kontakcie z klientem. Zgodnie z nowelizacją Prawa telekomunikacyjnego, wysyłanie emaila z prośbą o wyrażenie zgody na przesłanie informacji handlowej jest niezgodne z przepisami. Jest tak, gdyż już pierwszy kontakt nastąpi przy użyciu “telekomunikacyjnego urządzenia końcowego”, bez wcześniejszej zgody odbiorcy.
Pozyskanie zgody to jeszcze nie wszystko.
Nadawca newslettera powinien mieć zachowane potwierdzenie wyrażenia zgód na wysyłanie informacji handlowej przez klienta.
Dlatego właśnie kolejnym krokiem po pozyskaniu zgody będzie potwierdzenie przekazanego adresu i woli otrzymywania informacji przez odbiorcę newslettera.
W tym celu nadawca może wysłać wiadomość potwierdzającą (zazwyczaj jest to link, którego kliknięcie ostatecznie potwierdza zgłoszenie chęci otrzymywania newslettera.)
Odbiorca newslettera musi mieć prawo w każdej chwili zrezygnować z otrzymywania newslettera, a także dostęp do przekazanych przez siebie danych i możliwość ich modyfikacji.
Podsumowanie
Przedsiębiorcy, którzy wysyłają newsletter przy użyciu środków komunikacji elektronicznej powinni pozyskać wyraźną, aktualną zgodę konsumenta (opt-in).
Rozsyłanie wiadomości stanowiących informację handlową bez zgody adresatów stanowi czyn nieuczciwej konkurencji (art. 10 ust. 3 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną) a także jest wykroczeniem zagrożonym karą grzywny (art. 24 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną).
To po stronie nadawcy takiej wiadomości leży obowiązek wykazania, że odbiorca wyraził na nie zgodę (Art. 4 ust. 2 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną). W tym celu warto zatroszczyć się o zachowanie oświadczeń zgody dla celów dowodowych wykorzystując np. procedurę „double opt-in“.